MSANIFU WA SOKO LA KARIAKOO AFARIKI DUNIA

HII NDIO HISTORIA YA SOKO LA KARIAKOO

Katika mwaka 1914, Serikali ya kikoloni ya Ujerumani ya Tanganyika iliamuru jengo la kwanza katika ardhi kwenye Soko la Kariakoo. Jengo lilijengwa kwa ajili ya kufanya sherehe ya maadhimisho ya kutawazwa kwa Mfalme Kaiser Wilheim, lakini Vita vya Kwanza vya Dunia vilianza kabla ya tukio kuweza kutokea.

Wakati wa vita, Dar es Salaam na Tanganyika zilianguka chini ya utawala wa Uingereza. Jeshi la Uingereza lilitumia jengo kama kambi la kitengo cha jeshi la askari, timu ya mabawabu wa kiafrika ambao waliunga mkono jeshi la Uingereza kwenye vita. Timu ya wachukuzi Watanzania waliotegemezwa kwa askari wa Uingereza katika mapigano.

Baada ya vita mwaka 1919, serikali ya kikoloni ya Uingereza ilibadilisha sehemu hiyo na kuwa soko. Soko likaitwa "Kariakoo", ambayo ni tafsiri ya Kiswahili ya neno "Jeshi la askari", kwa heshima ya watu waliopigana katika vita. Kadri Dar es Salaam ilivyozidi kukua kama jiji, mazao kadhaa wa kadha yalipitia soko hilo kwa wingi, mnamo miaka ya 1960, baada ya uhuru wa Tanzania, serikali ndogo ya Nyerere iliamuru simenti na magenge imara yajengwe kwa ajili ya wauzaji.

Mwaka 1970, serikali ya taifa iliagiza Halmashauri ya jiji la Dar es Salaam wafanye mipango ya ujenzi wa soko la kisasa litakalodumu kwa miaka hamsini mpaka sabini. Uongozi wa kitaifa uliiagiza Halmashauri ya Jiji kushirikisha sehemu muhimu ya soko la mazao lililopo katika Jiji Accra nchini Ghana na Lusaka nchini Zambia.

Msanifu majengo Mtanzania Beda J. Amuli alichora ramani ya jengo jipya na ujenzi ulianza Machi 1971, iliyoongozwa na kampuni ya Kitanzania Mwananchi Engineering and Contracting Co. Soko lilikamilika Novemba mwaka 1975 kwa gharama ya shilingi milioni 22 pesa ya Kitanzania.

Sehemu ya soko ina majengo mawili, jengo kuu lenye ghorofa tatu yenye magenge na maofisi, na jengo dogo la pili. Vyote kwa pamoja vikijumuisha eneo la mita za mraba zaidi ya 17,000. Desemba 8, 1975 Rais wa kwanza wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Hayati Mwalimu Julius K. Nyerere alifungua soko jipya la kihistoria kwa hafla.

Kabla ya ujenzi kuisha, Oktoba 1974 Bunge ilianzisha Shirika la Soko la Kariakoo (SMK) na kuihusisha na kazi za uendeshaji wa soko. SMK ilipaswa kujilipia uendeshaji wake kwa kupangisha magenge kwa wauzaji na kuwatoza asilimia ya faida ya mauzo. Shirika lilipewa fedha na fungu la jumla la shilling za kitanzania milioni 25, ambayo ilimilikiwa na serikali kwa asilimia mia.

Mkataba wa soko ulithibitisha kua SMK itaongozwa na Meneja Mkuu na bodi ya wakurugenzi ambao wote watateuliwa na rais mwenyewe. Meneja mkuu na bodi nzima walipaswa kuchagua maafisa watakaoongoza soko pamoja nao.

Kabla ya ujenzi kumalizika, katika mwezi kumi mwaka 1974, Bunge lilithibitisha Shirika la Soko la Kariakoo (SMK), shirika la serikali litakaloendesha soko. SMK liliombwa kujilipia shughuli zake kwa kupangisha maduka kwa wachuuzi na kuchukua asilimia ya faida ya mauzo.

Kwa kuanza, Shirika liligharamiwa na Hisa zilizofikia milion 25 za Kitanzania kwa jumla, zilizomilikiwa na serikali kwa 100%.

Toka mwaka 1975, Shirika la Soko la Kariakoo linaendelea kuendesha soko chini ya uongozi wa Serikali ya Tanzania. Soko linaendelea kuwa mahali pakuu pa kuuza mazao Tanzania.