HII NDIO SABABU YA DAGAA WA KIGOMA KUUZWA BEI GHARI

KAMA ukibahatika kutembelea katika masoko mbalimbali nchini bei ya Dagaa Ndagala maarufu kama Dagaa wa Kigoma mara nyingi imekuwa juu ikilinganishwa na dagaa wengine.

Dagaa hao ambao wanapatikana katika Ziwa Tanganyika wanapendwa na watu wengi na sifa kubwa ya kitoweo hicho ni kutokuwa na mchanga.

Kwa wakazi wa Mkoa wa Kigoma, wengi wanaendesha maisha yao kutokana na kuuza kitoweo hicho ambacho kimekuwa kikisafirishwa na kuuzwa katika maeneo mbalimbali nchini na nchi jirani kama za Burundi na Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo (DRC).

Vijiji vya Ibirizi, Mwamgongo, Nkonkwa, Lagosa na Katumbi ambavyo viko katika mwambao wa Ziwa Tanganyika mkoani Kigoma ni maarufu kwa kufanya biashara hiyo ya dagaa.

Katika vijiji hicho makundi ya wanawake na vijana wamejiajiri katika biashara hiyo na wengi wanakiri kwamba imewasaidia kuendesha maisha yao na familia zao.

Gazeti hili lilizungumza na wafanyabiashara na wavuvi ili kujua siri ya mafanikio hayo.

Mmoja wa wafanyabiashara hao kutoka Kijiji cha Katumbi, Salama Athumani, anasema dagaa hao huandaliwa katika mazingira masafi na kuwafanya kuwa bora zaidi.

“Ni nadra mtu kula dagaa wa Kigoma halafu wawe na mchanga na kama ikitokea ni mara chache labda mtu aliokota waliodondoka chini na kuchanganya na wengine,” anasema Salama.

UKAUSHAJI

Kwa kiasi kikubwa samaki wadogo (dagaa) huuzwa wakiwa tayari wamekaushwa lakini jamii nyingi za wavuvi awali zilikuwa zikitumia mbinu ambazo hazikuwa salama kiafya ambazo zilichangia kupunguza ubora wa kitoweo hicho kutokana na kuharibika pamoja na upotevu wa samaki.

Katika maeneo ya Afrika inakadiriwa kuwa samaki wanaoharibika kabla ya kumfikia mlaji ni kati ya asilimia 20 hadi 25 na wakati mwingine hufikia asilimia 50.

Ofisa Uvuvi Mwandamizi kutoka Wizara ya Kilimo, Mifugo na Uvuvi, John Mapunda, anasema kutokana na ongezeko la watu na maendeleo ya kijamii na kiuchumi, mahitaji ya samaki yameendelea kuongezeka siku hadi siku, hivyo kusababisha uzalishaji samaki kutoka kwenye vyanzo vya asili kupungua kwa kasi.

TEKNOLOJIA YA KICHANJA

Shirika la Chakula Duniani (FAO), lilitoa Waraka wa Kuzingatiwa wa Uvuvi Endelevu (Code of Conduct for Responsible Fisheries) unaosisitiza umuhimu wa kupunguza upotevu wa samaki.

Pamoja na waraka huo Shirika hilo lilikuwa linatekeleza mradi katika jamii za wavuvi wa samaki ndogondogo zilizoko katika Ziwa Tanganyika, nchini Burundi.

Mradi huo ulijikita katika kuleta mbinu za gharama nafuu za ukaushaji dagaa kwa kuanika kwenye kichanja ili kuhakikisha kitoweo hicho kinakuwa salama na kuwa na soko zuri.

Mbinu ambayo imeonekana kuwa na manufaa makubwa hivi sasa imesambaa hadi katika vijiji vilivyoko mwambao wa Ziwa Tanganyika mkoani Kigoma.

Patiasi Deo ambaye ni mfanyabiashara katika Kijiji cha Lagosa, anasema ubora wa kitoweo hicho unatokana na uandaaji wake aliodai kuwa ni wa kimataifa.

“Walikuja watu wakatufundisha kukausha dagaa kwa kuwaweka katika vichanja badala ya kuanika chini. Zamani tulikuwa tunaanika chini halafu wakikauka tunawachekecha lakini mchanga ulikuwa hautoki wote.

“Yaani ukianika chini mchanga, mvua na matope huharibu matokeo yake unaweza kujiharibia soko kwa sababu mtu akinunua akakuta wana mchanga anaweza asirudi tena kwako,” anasema Joseph.

Mfanyabiashara mwingine kutoka katika Kijiji cha Mwamgongo, Ismail Juma, anasema ukaushaji dagaa kwa kutumia vichanja umeimarisha usafi na usalama wa dagaa hao.

“Tangu tuanze kukausha dagaa kwenye vichanja bei imepanda na imekuwa ni faraja kwetu wafanyabiashara na wavuvi,” anasema Juma.

Juma anasema huwa wananunua dagaa wabichi kwa Sh 12,000 kwa karai moja ambapo baada ya kukaushwa hupatikana kilo tano. Katika eneo hilo kilo moja huuzwa kati ya Sh 8,000 hadi 10,000 kutegemeana na msimu.

Kwasasa bei ya Dagaa Kigoma katika masoko ya jijini Dar es Salaam ni kati ya Sh 23,000 hadi 25,000.

“Kwasasa dagaa wanapatikana kwa wingi kwa sababu huu ni msimu wake, lakini kuna wakati wanakuwa wachache kwahiyo lazima bei itakuwa juu tu,” anasema.

Ripoti ya FAO iliyotolewa mwaka juzi inayoonyesha kuridhishwa na mradi huo kwani pia umesaidia kutunza rasilimali za ziwa Tanganyika.

Ofisa wa FAO Yvette Diei Ouadi, anasema waliwasaidia wavuvi kutengeneza chanja za kukausha zilizo juu kidogo na zenye kifuniko ili kuzuia mvua na kwamba baada ya muda mfupi vijiji vingine vilianza kuiga mbinu hiyo.

Kabla ya kuja mbinu hiyo asilimia 15 ya samaki waliokamatwa walikuwa wanapotea au wanaharibika wakati wa kukaushwa.

COSTECH, TAFIRI

Tume ya Taifa ya Sayansi na Teknolojia (Costech) kwa kushirikiana na Taasisi ya Utafiti wa Uvuvi nchini (TAFIRI), hivi sasa wanatekeleza mradi unaolenga kutumia teknolojia nafuu na rafiki wa mazingira katika ukaushaji wa samaki katika vijiji vilivyoko mwambao wa Ziwa Nyasa.

Wastani wa tani 30,000 huvuliwa kwa mwaka kutoka Ziwa Nyasa huku upotevu wa samaki hasa wakati wa mvua hukifikia hadi asilimia 50 ya samaki waliovuliwa na hasa kwa samaki wadogo. Upotevu hutokana na desturi za ukaushaji samaki kwa kutumia moshi au kwa kuanika mchangani.

TAFIRI kwa msaada wa fedha kutoka COSTECH imeboresha makaushio ya gharama nafuu yanayotumia nishati ya jua kwa ajili ya ukaushaji wa samaki wadogo wadogo.

Mradi huo ulianza mwaka 2013 ukiwa na lengo la kuboresha mbinu za matumizi ya nishati ya jua katika kukausha samaki kwa kutumia makaushio au majiko yanayotumia nishati ya jua.

Majiko hayo yanatumia vifaa vinavyopatikana kirahisi katika mazingira husika. Yapo makaushio ya hema, boksi, shimo na meza ya wazi ambayo hufanya kazi kwa kuzingatia uwezo wa kuhifadhi joto na unyevu nje na ndani, mwendo kasi wa upepo wa nje, kasi ya ukaushaji na muda wa bidhaa kudumu bila kuharibika baada ya kukaushwa.

Sampuli za samaki wakavu waliochakatwa zilipelekwa kwenye maabara za Chuo Kikuu cha Sokoine (SUA) ili kuchunguza viinilishe na madini na aina ya kaushio la hema limeonyesha kufanya vizuri zaidi ikilinganishwa na makaushio mengine.

FAIDA ZA DAGAA

Dk. Willy Sangu kutoka Manispaa ya Ilala, anasema dagaa ni chanzo cha madini ya chuma mwilini. “Ni chakula bora kwetu sote ambacho kinaweza kuliwa na wali, ugali, ndizi za kuchemsha, mihogo, viazi na vyakula vingine.”

Kwa ujumla teknolojia hiyo ya ukaushaji dagaa ni nafuu na imechangia ubora wa kitoweo hicho kuongezeka siku hadi siku na kuboresha kipato cha wavuvi, wachakataji na wafanyabiashara ya samaki katika mwambao wa Ziwa Tanganyika, hivyo ni muhimu ikaendelezwa katika maeneo mengine.

MANGU:TUTAMSHTAKI MAALIM SEIF

MKUU wa Jeshi la Polisi, Inspekta Jenerali, Ernest Mangu amefunguka kuhusu mambo juu ya utendaji wa jeshi hilo na kueleza kuwa wakati wowote litamburuza mahakamani Katibu Mkuu wa Taifa wa Chama cha Wananchi (CUF), Maalim Seif Shariff Hamad kwa kuhamasisha uchochezi visiwani Zanzibar.

Amebainisha kuwa jeshi hilo, kamwe halikandamizi wala kuonea chama chochote cha siasa, kwani limekuwa likitekeleza wajibu wake kwa kufuata sheria na taratibu zilizopo.

Akizungumza katika mahojiano yaliyofanyika kwenye kipindi cha Funguka, kinachorushwa na Kituo cha Televisheni ya Azam jana, IGP Mangu alisema hali ya siasa Zanzibar ilikuwa shwari katika chaguzi zote mbili na kwamba machafuko na vurugu vilianza kutokea baada ya uchaguzi wa pili.

Alisema vurugu hizo zilianza baada ya kubainika kuwa Maalim Seif, alikuwa akifanya mikutano ya ndani na mingine ya chini kwa chini na wafuasi wake katika maeneo ya Kaskazini na Kusini.

“Kwa sababu ilikuwa ni mikutano ya ndani, Polisi hatukuona tatizo na wala hatukumzuia, tuliona ni mwananchi anataka kuzungumza na wafuasi wake, tukasema mwache aongee nao tu,” alisema IGP Mangu.

Alisema baadaye jeshi hilo liligundua kuwa kiongozi huyo wa CUF, alikuwa anawachochea wananchi waichukie serikali iliyopo madarakani na wapinzani wao ambao ni Chama Cha Mapinduzi (CCM) kwa kuwafanyia uhalifu.

Alisema baada ya vikao hivyo vya Maalim Seif, visiwani humo kukaanza kuibuka matukio ya vurugu kama vile mashamba kuchomwa moto na mazao kung’olewa.

“Haya mambo hayakutokea kabla ya vikao vya Seif, yalitokea baada ya vikao vyake,” alifafanua mkuu wa polisi.

Alisema wafuasi hao walichochewa, kiasi cha kususa hadi shughuli za kijamii, kama vile misiba na wakati mwingine ilifikia hatua ya kususa kuwauzia bidhaa wafuasi wa CCM.

“Tukasema kama wameona kugeuza biashara zao siasa, basi waendelee tu. Biashara inadumu kwa sababu unatengeneza faida, sasa kama umeamua kuchagua wa kumuuzia ni shauri yako. Hawa tuliwaacha kwa sababu tuliona hawana makosa,” alisema.

Hata hivyo, alisema jeshi hilo kamwe halikuwanyamazia wahalifu waliochoma na kung’oa mazao kwenye mashamba ya wenzao, eti tu kwa kigezo cha ufuasi wa chama au siasa.

“Hawa tuliwakamata na wapo wengine tunaendelea kuwatafuta, watakapoacha ndio hatutawatafuta. Wale wahalifu ndio tunaowatafuta. Pengine kwa sababu ya siasa wanadhani Polisi tunawaonea wananchi tunawakamata bila sababu. Sasa hawa watu tunawaoneaje wakati tunawapeleka mahakamani?” Alihoji.

Maalim Seif kuhojiwa Alisema kutokana na matukio hayo, tayari Maalim Seif amehojiwa na jalada lake halijaamuliwa, lipo kwa Mwendesha Mashtaka wa Serikali (DPP) Zanzibar. “Lakini pia tunataka tumpeleke mahakamani kumshitaki kwa makosa aliyofanya ya kuchochea fujo,” alieleza.

Alisema kazi kubwa ya Polisi kwa sasa si kujiingiza kwenye siasa au kupatanisha pande mbili zinapokwaruzana, bali kazi yake ni kuhakikisha inadhibiti na kuwakamata wahalifu.

Alisema endapo vyama viwili vinavyolumbana visiwani Zanzibar, vitaamua kuchukua hatua za kisheria kumaliza tofauti zao, polisi haina tatizo, lakini endapo vyama hivyo vitachukua hatua za kijinai au kukomoana, jeshi hilo halitokaa kimya.

“Kazi ya polisi iko wazi, tunakamata tunapeleleza na kupeleka mahakamani umma unatuona tunachofanya hatuna cha kuficha,” alisisitiza.

UVCCM YAWASAKA VIJANA WA CHADEMA (BAVICHA),DODOMA

KAIMU Katibu Mkuu wa Umoja wa Vijana wa Chama Cha Mapinduzi (UVCCM), Shaka Hamdu Shaka amewasili mkoani Dodoma na kuhoji waliko vijana wa Baraza la Vijana la Chadema (Bavicha) waliotangaza kutaka kuuvuruga Mkutano Mkuu wa chama hicho unaotarajiwa kufanyika Jumamosi wiki hii.

Shaka alisema yuko mkoani hapa kwa ajili ya kuongoza harakati za kukilinda chama hicho kwa kushirikiana na vijana wa CCM.

Alisema UVCCM imeandaa vijana 30,000 maalumu kwa ajili ya kulinda mkutano huo utakaohudhuriwa na viongozi wote wa juu wa serikali na CCM.

Kaimu Katibu Mkuu huyo alisema aliwasili mapema mkoani Dodoma ili pamoja na mambo mengine ashuhudie vurugu zilizoahidiwa na Bavicha lakini, hadi sasa hakuna chochote.

“Nipo hapa kwa muda mrefu kwa ajili ya kuongoza shughuli za ulinzi wa chama na viongozi wetu nikiwa mtendaji mkuu na mtoa maelelezo ya kiitifaki.

“Kwa bahati mbaya kwa muda wote huo sijaona dalili wala hata harufu ya Bavicha. Hii inadhihirisha kwamba kusema na kutenda ni vitu tofauti,”alisema Shaka.

Alisema azma ya UVCCM ilikuwa ni kuithibitishia dunia kwamba Watanznia hawako tayari kuona kundi lolote la wahuni likichafua amani, utulivu na usalama wa watu na likaachwa litambe  bila kufundishwa.

Shaka alisema, wajumbe wa mkutano huo hawapaswi kuwa na hofu juu ya usalama wao na mali zao na kuwaomba waingie Dodoma wakiwa na  imani na watatoka salama kwa kuwa vijana wa kuwalinda wapo wa kutosha.

PICHA:JINSI ZITO ZUBERI KABWE ALIVYOUAGA UKAPELA

Pichani ni Mbunge wa Kigoma mjini, Zitto Kabwe ameuacha rasmi ukapera baada ya kufunga ndoa na Mpenzi wake aliyemvisha pete ya uchumba miezi miwili iliyopita, ndoa na tafrija zote zimefanyika Zanzibar

July 14, 2016.

TCU YATOA SIFA MPYA ZA KUJIUNGA NA VYUO

TUME ya Vyuo Vikuu Tanzania (TCU) imetangaza utaratibu mpya kwa watahiniwa wa mwaka mpya wa masomo wa 2016/2017 wanaochukua shahada, huku wanafunzi wengi wakiwa hatarini kukosa nafasi kwa kukosa sifa na vigezo.

Utaratibu huo mpya umekuja ikiwa ni miezi miwili sasa tangu kutumbuliwa kwa watendaji wa tume hiyo kutokana na kudahili wanafunzi wasio na sifa na kusababisha kupewa mikopo na Bodi ya Mikopo ya Wanafunzi wa Elimu ya Juu (HESLB).

Sifa hizo ziliwekwa mapema wiki hii katika tovuti ya TCU na kurudiwa jana. Taarifa hiyo inaonyesha kutolewa na Kaimu Katibu Mtendaji wa tume hiyo, Eliuta Mwageni.

Akizungumza na MTANZANIA Jumapili kwa njia ya simu jana, Ofisa Habari Mwandamizi wa TCU, Edward Mkaku, alithibitisha taarifa ya utaratibu huo mpya.

Mkaku alisema utaratibu huo umetolewa baada ya mwaka jana kutumika mfumo wa wastani wa pointi (GPA) ambao Januari, mwaka huu, Waziri wa Elimu, Sayansi, Teknolojia na Mafunzo ya Ufundi, Profesa Joyce Ndalichako, aliagiza ufutwe na kurudishwa ule wa madaraja (division) uliotumika siku zote.

“Mfumo wa udahili uliotumika mwaka jana ulikuwa ni GPA na mwaka huu utatumika mfumo wa divisheni, ndiyo maana utaratibu huo ukawekwa,” alisema Mkaku.

Moja ya sifa zinazotakiwa katika udahili wa mwaka huu wa masomo (2016/2017), ni wahitimu wa kidato cha sita waliomaliza kabla ya mwaka 2014 kuwa na ufaulu wa (D mbili) pointi 4.0.

Mchanganuo ulionyesha kuwa pointi hizo zinatokana na ufaulu wa A = 5; B= 4; C= 3; D = 2; E = 1.

Taarifa hiyo ilionyesha kuwa ili wahitimu wa kidato cha sita kwa mwaka 2014 na 2015 wawe na sifa za kudahiliwa, watatakiwa kuwa na alama za ufaulu wa (C mbili ) pointi 4.0 kupitia mchanganuo wa A = 5; B+ = 4; B = 3; C= 2; D = 1.

Pia tovuti hiyo ilionyesha kuwa wahitimu waliomaliza kidato cha sita kwa mwaka huu, watahitajika kuwa na ufaulu wa alama (D mbili) 4.0 kupitia mchanganuo wa A = 5; B = 4; C= 3; D= 2; E = 1.

Mbali na sifa hizo, watakaodahiliwa ni wale ambao pia watakuwa  na utambulisho wa sifa za kielimu za kidato cha nne ambazo ni kuanzia alama nne za D na kupanda juu katika mchanganuo wa alama za ufaulu wa B+, ikiwa A =75-100, B+ = 65-74, B=50-64, C=40-49, D=35-39, F= 0-38.

Sifa nyingine zinazotakiwa ni wenye cheti cha NVA daraja la tatu pamoja na ufaulu wa si chini ya alama nne za D za kidato cha nne au sifa nyingine zinazokaribiana na hizo, ikiwa ni pamoja na zinazotambuliwa na Baraza la Taifa la Mitihani (NECTA) au Mamlaka ya Elimu na Mafunzo ya Ufundi Stadi (VETA).

Pia watahiniwa hao watatakiwa kuwa na angalau GPA ya 3.5 kwa stashahada (NTA) daraja la sita au wastani wa B kwa cheti cha ufundi (FTC) katika mchanganuo wa alama A=5, B=4, C=3 na D=2 au wastani wa daraja la B+ kwa wenye stashahada za ualimu, au wastani wa daraja la B+ kwa kitengo cha afya kama tabibu wa magonjwa ya binadamu na nyingine au cheti na stashahada nyinginezo.

Sifa nyingine zinazoangaliwa katika udahili huo ni kuwa na ufaulu wa daraja la pili kwa wenye stashahada zisizokuwa za NTA.

Pamoja na hayo, TCU ilisema hakutakuwa na usajili wa mafunzo ya awali pamoja na yale ya UQF6 yaliyozuiwa kuanzia mwaka wa masomo wa 2016/2017.

Taarifa ya tovuti hiyo iliendelea kusema kuwa maombi yote ya usajili wa wanafunzi hao wanaotaka kuchukua shahada yanatakiwa kupitia TCU pekee.

“Kwamba tume hiyo imeamua kuwa kuanzia mwaka 2016/2017, maombi yote ya usajili kwa makundi yote yanayoanzia aya ya 3.0 kwenda juu wataunganishwa na TCU pekee na walio chini ya hapo hawatahusika na tume hiyo,” ilisema taarifa hiyo.

Pia TCU ilisema taarifa hiyoni kwa mujibu wa kipengele cha 5(1)(c)(i) cha katiba ya vyuo vikuu, kifungu cha 346 cha sheria nchini.

“Msingi wa kubadili viwango vya kujiunga na elimu ya juu ni kutokana na kuwepo maoni kutoka kwa wadau mbalimbali juu ya uwezo wa wahitimu wanaojiunga na vyuo vikuu mbalimbali,” ilisema sehemu ya taarifa hiyo.

Mei, mwaka huu, Profesa Ndalichako aliwasimamisha kazi Katibu Mtendaji wa TCU, Profesa Yunus Mgaya, kwa kushindwa kuisimamia tume hiyo kutokana na kuwapo kwa wanafunzi wasiokuwa na sifa, kisha wakadahiliwa katika vyuo vikuu na kupata mkopo.

Wengine aliowasimamisha kazi ni Mkurugenzi wa Ithibati na Udhibiti Ubora, Dk. Savinus Maronga, Mkurugenzi wa Udahili na Nyaraka, Rose Kiishweko na Ofi sa Msimamizi Mkuu wa Taarifa, Kimboka Stambuli.

Pia Mei mwaka huu, Mkuu wa Chuo Kikuu cha Dodoma (UDOM), Profesa Idrisa Kikula, alitangaza kuwasimamisha masomo zaidi ya wanafunzi 7,000 wa kozi maalumu ya stashahada ya ualimu ambao hawakuwa na sifa.

Alipozungumzia sakata hilo Juni, mwaka huu wakati wa uwekaji wa jiwe la msingi wa ujenzi wa maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam (UDSM), Rais Dk. John Magufuli, aliwaita wanafunzi hao kuwa ni vilaza, na kwamba idadi kubwa ya waliofukuzwa hawakuwa na sifa stahiki za  kudahiliwa kusoma kozi hiyo.

FILAMU YA AISHA YASHINDA TUZO

Filamu ya Aisha iliyotayarishwa na Chande Othman imefanikiwa kushinda tuzo nne usiku kupitia tuzo ya mtayarishaji bora Bongo Movie, Mwigizaji bora wa kike ni Godliver Gordian aliyeigiza kama Aisha,  Best Feature Film ni Godliver Gordian na mwongozaji bora ni Amil Shivji kupitia filamu ya Aisha.

MAMBO YA KUZINGATIA KATIKA NDOA

Ndoa ni makubaliano ya watu wawili kati ya mwanamke na mwanaume ambao wako tayari kuacha familia zao na kuanzisha yao kama wandani kwa kushirikiana katika mambo yote kwa shida na raha hadi kifo kinapo watenganisha.

Furaha ya ndoa ni kumpata yule umpendaye na ambaye ni chaguo la moyo wako na tulizo la mwili wako lakini pia furaha ya ndoa ni kufuatisha  mambo 6 ya muhimu zaidi yatakayo zidisha furaha hiyo ndani ya nyumba yako.


  MAWASILIANO.

  Kuwa tayari muda wote kumsikiliza mwenzako, Baada ya ratiba ngumu za siku kuwa na hamu ya kumsikiliza mwenzako kwa kumuuliza maswali mbalimbali, lakini kumbuka wakati mwingine hata mke au mume wako naye anahitaji kukuuliza au kukusikiliza, hivyo epuka sana kutoa hitimisho wewe tu, fungua masikio yako na msikilize kile anachosema mwenzako.

  UPENDO.

  Unaweza kuwa mbali na mume au mke wako lakini unaweza kumudu kuongea na umpendaye hata kwa njia ya simu, ili mradi tu onesha kuwa unampenda na kumjali.

Onesha unampenda saana mke au mume wako daima. Kila siku hakikisha unadhihirisha upendo wako kwake usichoke.

 Mbusu mke au mume wako, mkumbatie kila mara kama ishara ya upendo,Kama mtapendana kwa dhati basi bila shaka mtaheshimiana, na kila mmoja atamthamini mwenzake,kila siku tafakari kwa nini ulimpenda yeye tu na wala si mwingine, hii itakufanya umpende zaidi mke au mume wako.

MVUMILIE
Wanandoa wanaofanikiwa kuishi muda mrefu wakiwa na furaha daima ni wale wanaovumilia hali zote za maisha; Mfano; wakati wa magonjwa, wakati wa utajiri, wakati wa umaskini, wakati wa afya njema.

 Kama wanandoa wataweza kuvumiliana katika hali zote hizi basi wataishi kwa furaha kwa sababu watakuwa wamezipitia nyakati zote hizi, hivyo kila mmoja ata muona mwenzake ni muhimu zaidi.

   MUWAZIE MEMA MWENZA WAKO.
Ndoa nyingi zimekuwa zikifurahia maisha ya ndoa kwa sababu wote wanawaziana mema. Mhurumie umpendaye, mjali mtie nguvu pale ambapo anakata tamaa, weka upendo wako wote kwake.

 SAMEHE NA JUA KUSAHAU.
Wana ndoa wanaofanikiwa katika maisha yao ya ndoa ni wale wanao pokea na kutoa msamaha.

Ni wale wanao samehe na kusahau kabisa makosa ya wapenzi wao akati wanapofanya makosa ambayo yanawaumiza wapenzi wao  wana omba msamaha.

MTHAMINI MKE AU MUME WAKO.
Ili kila mmoja awe na amani katika ndoa ni lazima kila mmoja awe na mchango sawa katika mahusiano usioneshe  kuwa wewe ni bora kuliko mwenzi wako hii ita mfanya mwenzako ajisikie hana uhuru  ita hafifisha mahusiano yenu kama mke au mume.