KABLA YA KUANZA BIASHARA/KAZI MPYA FANYA HAYA KWANZA

"Hodi Hodi.....!" Ilikuwa ni sauti ya kijana Mike ambaye sikumtia machoni miaka mitatu iliyopita.
"Karibu sana Kijana Habari za siku nyingi"Ilikua ni sauti ya Bundala Izengo Mwandishi wa Makala haya baada ya kutembelewa na kijana Mike ofsini kwake.

Sura ya Mike ilionekana yenye huzuni,aibu hata asili yake ya kujiamini ilipotea,mikunjo ya ngozi yake na mapere katika paji la uso(chunisi) na ngozi iliyofubaa na kupoteza rangi yake ya asili vilinisababisha kutoa chozi la huruma kwa kijana huyu ambaye alikuwa ni jirani yangu pia rafiki yangu kibiashara.

Si kwa sababu ya maradhi la hasha,hii ni kwa sababu ya maisha magumu aliyonayo baada ya kuacha biashara aliyokuwa anaifanya na iliyokuwa ikimuingizia faida nono baada ya kuambiwa na ndugu zake kuwa kuna biashara ambayo ingemwingizia kipato kedekede,Sio dhambi wala kosa kuacha biashara uliyonayo bali ni kosa kubwa kuacha biashara inayokuingizia kipato bila kufuata taratibu zifuatazo.

1.FANYA UTAFITI WA KUTOSHA
Ni dhahiri kuwa Mike hakuzingatia kipengele hiki muhimu cha uanzishaji wa biashara,hata kama alikifanya basi ni kwa kiwango cha chini kabisa,kipengele hiki kinakusanya mambo mengi ikiwemo kuandaa Mpango wa biashara, ni vyema zaidi ukawashirikisha wataalamu wa mahesabu ya biashara ambao watakusaidia mambo mengi ya kufanya kabla na baada ya kuanza biashara.

2. ZUNGUMZA NA WABOBEVU KATIKA BIASHARA HIYO
Hii ni hatua muhimu kabla ya kuanza kufanya biashara mpya waulize wenyeji wa biashara hiyo mambo mbalimbali yanayohusu biashara unayotaka kuifanya,ikiwezekana omba kazi mahali hapo hata kwa kujitolea ili uweze kujua changamoto za kazi hiyo japokuwa changamoto zingine hauwezi kuzijua mpaka utakapoingia rasmi kwenye biashara hiyo. Wakati hayo yote ukiyafanya usisahau kufanya hili lifuatalo ambalo Mike hakulifanya.

3. USIFUNGE BIASHARA YA MWANZO.
Ghafla Mike alipotea machoni pangu,duka lake akalifunga akawa anakuja kuchukua baadhi ya vitu na kuviuza kwa watu tena kwa bei ya hasara,nilijaribu kumuuliza ni kitu gani kimemkuta aliniambia maneno haya

"Huku mambo yametiki babu njoo tujichanganye kwenye biashara ya kuleta mazao ya viazi Mbatata jijini Dar es salaam" Sikukomea hapo nilijaribu kumshauri neno hili

"Mwachie mdogo wako au ajiri mtu aweze kukuendeshea biashara hii,huko uliko unawezakukwama ukarudi kwenye biashara yako ya awali."Mike alinitiazama kisha akacheka na kuniambia.

"Hapana Bundala,nafanya hivi ili kuongeza mtaji wangu kwani kiasi nilichonacho hakitoshi"Sikuchoka kumuuliza maswali ili niweze kujua faida inayopatikana katika biashara yake mpya,lakini nilipomujliza swali hili ndipo nikaumia zaidi
"Mtaji uliutoa wapi kijana mpaka ukaweza kufanya mambo makubwa kama haya?" Baada ya kunijibu swali langu hili,ndipo nilishangaa na kustaajabu ya Musa na baada ya miaka mitatu niliyaona ya Filauni, Majibu ya swali langu yalikuwa hivi.

4.USIKOPE ILI KUANZISHA BIASHARA MPYA
Watu wengi hufurahia kupata mkopo kwa sababu ni pesa ambayo unaipata bila ya wewe kuteseka wakati wa kuitafuta,sasa jua ya kuwa baada ya kukopa utateseka kuitafuta kwa ajili ya kurudisha mkopo.Kama tayari ulishaanza biashara yako na unataka kubadili biashara ni bora ukaweka akiba yako mpaka itakapojitosheleza.
Majibu ya swali langu yalikuwa ni hivi

"Nilikopa kwenye benki moja,kulingana na dhamana niliyonayo Walikubali kunipatia Milioni 10 hivyo ndio maana nimeanzisha niashara hivyo basi kutokana na ukubwa wa mtaji huo sioni sababua ya kuendelea kufanya biashara hii ya zamani"Alizungumza Mike na kuondoka.Niliwaza juu ya maisha aliyonayo wakati huo,niligundua ya kuwa, kwa mtaji huo Mike atakua ametusua (kufanikiwa).

5. HAKIKISHA UNA AKIBA YA KUTOSHA
Mwalimu wangu wa Ujasiliamali na Uwekezaji Dr. Amani Makrita,aliwahi kunifundisha somo hili ambalo ni muhimu sana endapo utadhamiria kuanza kufanya biashara mpya.Baada ya kupata mafunzo haya nilimkumbuka Kijana Mike Ambaye hakuweza kufuata kanuni hii pengine kwa kujua au kutokujua.Dr. Amani alisema hivi

Unapotaka kubadili biashara,hakikisha umeweka akiba ya kutosha katika akaunti yako,Hakikisha una pesa ya kuweza kuhudumia familia yako kuanzia chakula,malazi,mavazi na kulipia karo za shule kwa muda wa miezi sita ijayo,hakikisha una pesa ya kutosha ya kulipia madeni ya mikopo ya benki/binafsi kwa muda wa miezi sita bila kutegemea pato la biashara yako Mpya,uwe na akiba ya Nusu mtaji wako mpya kwa ajili ya kukabiliana na majanga au hasara.

Hili ndio lilikuwa kosa kubwa alilolifanya Mike ambaye aliingia katika biashara mpya akiwa na mkopo benki,bila ya kuweka akiba ya miezi sita ijayo.Baada ya kufanya biashara kwa muda wa miezi miwili Mike alipata ajari ya gari na kupoteza mali zake zote.
Maisha yaligeuka,alikimbilia kusikojulikana na kuacha mali zake Nyumba,kiwanja alizoweka dhamana zikachukuliwa na benki,Maisha yalikuwa magumu mpaka siku ha kwanza aliporudi mjini, nilijifunza mengi juu ya mkasa huu.
Nina imani unayesoma makala Haya hautaweza kufanya makosa kama ya Mike Jipange katika mambo hayo niliyokuorodheshea pindi unapotaka kufanya biashara Mpya au Kuacha kazi na kufanya kazi/biashara nyingine.

Hadithi hii ni ya kutunga haina ukweli wowote juu ya Maudhui na Majina. Mtindo uliotumika ni mtindo wa Darasa kwa njia ya hadithi.
Asanteni sana ni mimi BUNDALA ABELY IZENGO 0656669989